DEEP geeft waterschappen kennis en kunde voor datagedreven werken

In het najaar van 2020 lanceerde het Waterschapshuis DEEP, een   leerprogramma voor startende data scientists en data engineers. Doelstelling was om de waterschappen meer datagedreven te maken. Na drie jaarprogramma’s is het programma inmiddels afgerond – en met succes: er zijn ruim 70 medewerkers opgeleid en data wordt steeds beter benut binnen de waterschappen. Het leertraject werd ondersteund door Royal HaskoningDHV en dochteronderneming Novius.

Leven met water – het is een uitdaging die onlosmakelijk is verbonden met Nederland. De waterschappen behoren tot de oudste instituties van ons staatsbestel. Sterker nog: de geschiedenis van de waterschappen voert terug tot ver vóórdat Nederland bestond als onafhankelijk land.

Anno 2024 is het werk dat de waterschappen doen misschien wel relevanter dan ooit. Mede door klimaatverandering moet Nederland zich wapenen tegen vele scenario’s – van lage tot hoge waterstanden, extreme droogte tot extreme neerslag, verslechterde waterkwaliteit, risico’s voor infrastructuur en nog véél meer.

In het aangaan van deze én andere uitdagingen – waaronder de transitie naar een circulaire economie, toenemende cyberdreigingen en krapte op de arbeidsmarkt – kunnen de eeuwenoude waterschappen enorm profiteren van de nieuwste technologieën.

Denk bijvoorbeeld aan een Digital Twin van een waterzuiveringsinstallatie waarmee allerlei scenario’s kunnen worden gesimuleerd, sensoren op sluizen waardoor onderhoud kan worden uitgevoerd vóórdat een defect optreedt of het automatiseren van allerlei arbeidsintensieve processen.

We legden de verbinding tussen de theorie en de praktijk.

Vrijwel alle technologische innovaties hebben echter één ding gemeen: ze zijn stuk voor stuk afhankelijk van data. De waterschappen wilden dan ook al een tijdje stappen zetten op het gebied van data science, maar daarvoor hadden ze niet voldoende expertise in huis.

DEEP

Dit vormde de aanleiding voor het Waterschapshuis – een landelijke regieorganisatie die samenwerking tussen de 21 waterschappen op het gebied van digitale transformatie stimuleert – om DEEP te lanceren. DEEP staat voor Data science en Engineering Expert Programma.

In de drie jaarprogramma’s van DEEP werden waterschappers opgeleid tot vakmensen in data science, om zo het datagerichte werken binnen de waterschappen vorm en inhoud te geven. Omdat het ontsluiten van data hier een belangrijk onderdeel van vormt, besteedde het programma ook aandacht aan engineering.

Van theorie tot praktijk

DEEP werd ondersteund door  Royal HaskoningDHV en  Novius. “We hebben in nauwe samenwerking met het Waterschapshuis het trainingsprogramma ontwikkeld en de deelnemers intensief begeleid in hun ontwikkeling”, vertelt Remco Bekker, associate director bij Novius.

De eerste twee edities begonnen met een DEEPdive. In deze intensieve vierweekse basisopleiding kregen de deelnemers de basisvaardigheden rond data science en engineering bijgebracht.

Vervolgens werkten ze in teams volgens de scrum-methode aan een oplossing voor een concreet datavraagstuk binnen de waterschappen. “Zo droeg het programma ook direct praktisch bij aan de digitale transformatie binnen de waterschappen”, legt Sjors van Gool uit, business consultant bij Novius.

De derde editie kende een andere opzet. Ditmaal werkten de deelnemers gedurende het hele jaar aan een lopende case. Daarnaast verzorgde Novius verspreid over het jaar tien leermodules met drie contactdagen.

“Op die dagen behandelden we de theorie, werd geoefend en was er huiswerkbegeleiding en ruimte voor intervisie”, aldus Van Gool. “We bespraken de voortgang en legden de verbinding tussen de theorie en de praktijk.”

Kruisbestuiving

Een voorbeeld van een concreet project waaraan gedurende DEEP werd gewerkt, is de ontwikkeling van een predictive analytics-oplossing die aan de hand van de waterbalans en weersverwachting kan voorspellen hoe de gemalen de volgende dag het beste kunnen worden ingezet.

In een ander project werd een geautomatiseerd dashboard ontwikkeld om de hoeveelheid rioolvreemd water in een waterzuivering bij te houden. Voorheen werd dit handmatig bijgehouden in een statische Excel-sheet.

Met deze groep vakmensen kunnen de waterschappen écht grote stappen zetten in datagedreven werken.

Zo werd bij ieder waterschap één opdracht uitgevoerd. Hieraan werkten de deelnemers van verschillende waterschappen gezamenlijk – geheel in lijn met de ambitie van het Waterschapshuis om verbinding en kennisdeling tussen de verschillende waterschappen te stimuleren.

In dit kader werd ook actief gebouwd aan een DEEP-community. “Met deze zogeheten Community of Practice versterken de waterschappen langdurig hun slagkracht, door in contact te blijven en voortdurend van elkaar te leren”, aldus Bekker. “Het idee is dat er zo uiteindelijk een community van mensen ontstaat die bezig zijn met innovaties met behulp van data, analytics en AI.”

Samen stappen zetten

Nu de drie leerjaren van het programma erop zitten, blikken Bekker en Van Gool tevreden terug op de behaalde resultaten.

“In de eerste twee lichtingen hebben we 21 personen opgeleid tot data scientist of data engineer. Zij hebben samen aan 30 verschillende projecten gewerkt”, vertelt Van Gool. “Vervolgens konden we flink opschalen, zodat in de derde lichting nog eens 50 medewerkers van 11 verschillende waterschappen zijn opgeleid tot analytics translator of data engineer.

“Met deze snelgroeiende groep vakmensen én hun onderlinge samenwerking kunnen de waterschappen samen écht grote stappen zetten in datagedreven werken, zodat ze optimaal de vele uitdagingen van vandaag en morgen kunnen aangaan”, aldus Bekker.